काबुल । अफगानिस्तानमा सरकार र तालिवानबीचको द्वन्द्वका कारण लाखौ मानिस विस्थापित भएका छन् । तालिवानको सत्तापलटसँगै पछिल्लो समय त्यहाँबाट विस्थापित हुने मानिसको संख्या झन बढ्दो छ । पछिल्लो एक सातामा हजारौं मानिसले देश छोडेका छन् ।
दुई दशक लामो द्वन्द्वका कारण अहिलेसम्म २२ लाख मानिस विस्थापित भएर छिमेकी मुलुकमा आश्रय लिएका छन् । त्यस्तै, द्वन्द्वकै कारण ३५ लाख मानिस घरबारविहीन बनेका छन् ।
कतिले छाडे देश ?
पछिल्लो राजनीतिक परिवर्तनपछि कति अफगानीले देश छोडे भन्ने बारेमा अहिलेसम्म प्रष्ट भइसकेको छैन । काबुलबाट स्वदेश फर्किने विदेशी सेनासँगै हवाईमार्गबाट दोस्रो मुलुक पुगेका अफगानीबाहेक स्थलमार्ग हुँदै छिमेकी मुलुकबाट बाहिरनेको संख्या पनि ठूलो छ । तालिवानले सर्वसाधारणलाई मुख्य नाकाबाट अर्को देश जान रोक लगाए पनि लुकेर पाकिस्तान, ताजकिस्तान, इरान, उज्बेकिस्तान, तुर्केमेनिस्तानलगायतका देशमा जानेको संख्या उल्लेख्य छ । ‘ठूलो संख्याका अफगानीहरु लुकिछिपी दोस्रो मुलुक प्रवेश गरेका छन्,’ राष्ट्रसंघको शरणार्थीसम्बन्धी आयोग युएनएचसीआरका प्रवक्ता भन्छन् ।
तालिवानले काबुल नियन्त्रण लिएपछि हजारौ अफगानी पाकिस्तान पुगेको बताइएको छ । त्यस्तै, पछिल्लो पटक १५ सय अफगानी उज्बेकस्तान पुगेका छन् । उनीहरु त्यहाँका विभिन्न स्थानमा पालमुनि बस्न बाध्य छन् । राजधानी काबुलबाट अहिलेसम्म १८ हजार मनिसले देश छाडेको नेटोका एक अधिकारीले बताएका छन्, तीमध्ये कति अफगानी थिए भन्ने बारेमा प्रष्ट भइसकेको छैन ।
एक वर्षमा साढे पाँच लाख घरबारविहीन
तालिवानले काबुललाई पुनः कब्जा गर्नुअगाडि युद्धका कारण यस वर्ष मात्र साढे पाँच लाख मानिस घर छोड्न बाध्य भएको युएनएचसीआरको तथ्यांकमा उल्लेख छ । अहिले पनि झन्डै ३५ लाख अफगानी आन्तरिक रुपमा विस्थापित छन् । गत वर्षको अन्त्यसम्ममा २२ लाख मानिस छिमेकी मुलुकमा शरण लिइसकेका छन् ।
यस वर्ष अफगानवासीले ठूलो खडेरी सामना गर्नु पर्यो, जसकारण देशका अधिकांश भागमा खानेकुराको अभाव भयो । राष्ट्रसंघअन्तर्गतको विश्व खाद्य कार्यक्रमले यसै वर्षको जुनमा सार्वजनिक गरेको एक प्रतिवेदनअनुसार एक करोड ४० लाख मानिस भोकमरीको चपेटामा छन् ।
कुन देशमा कति अफगान शरणार्थी ?
गत वर्षको एक तथ्यांकअनुसार छिमेकी मुलुक पाकिस्तान र इरानमा ठूलो संख्यामा अफगान शरणार्थी छन् । युएनएचसीआरको तथ्यांकअनुसार सन् २०२० मा झन्डै १५ लाख पाकिस्तानमा छन् भने इरानमा सात लाख ८० हजार छन् । त्यस्तै, जर्मनीमा एक लाख ८० हजार र टर्कीमा एक लाख ३० हजार शरणार्थी छन् ।
