मस्को — रुसी वैज्ञानिकहरूले कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) विरुद्धको खोपले मानिसको शरीरमा भाइरससँग लड्ने क्षमता विकसित गरेको जनाएका छन् । खोपको परीक्षणबारे पहिलोपटक प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै उनीहरूले त्यस्तो दाबी गरेका हुन् ।
मेडिकल जर्नल द लान्सेटमा प्रकाशित प्रतिवेदनमा खोप परीक्षणमा सहभागी सबैमा भाइरसविरुद्ध लड्ने प्रतिरोधात्मक प्रणालीको विकास भएको र कुनै गम्भीर साइड इफेक्ट नभएको उल्लेख गरिएको छ ।
खोपबारे वैज्ञानिक नतिजा प्रकाशित हुनुअघि नै गत अगस्ट महिनामा रुसले खोप प्रयोग गर्न अनुमति दिएको थियो । विज्ञहरूले खोपको प्रभावकारिता र सुरक्षित रहेको प्रमाणित गर्न उक्त परीक्षण निकै न्यून भएको बताएका छन् । तर मस्कोले आलोचकहरूलाई जवाफ दिँदै परिणामको प्रशंसा गरेको छ । केही पश्चिमा देशका विज्ञहरूले रुसले तीव्र गतिमा खोप निर्माण गरिरहेको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । अनुसन्धानकर्ताहरूले खोप निर्माण कार्यमा पहिलो हुन रुसले कतिपय प्रक्रिया पूरा नगरेको आशंका व्यक्त गरेका छन् ।
रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले खोप निर्माणका लागि आवश्यक सबै परीक्षण मापदण्ड पूरा गरिएको जनाएका थिए । उनले आफ्नी एक छोरीलाई पनि भाइरसविरुद्धको खोप दिइएको बताएका थिए । ‘स्पुतनिक–५’ नाम दिइएको खोपको दुइटा परीक्षण गत जुन र जुलाई महिनाबीचमा गरिएको जर्नलमा उल्लेख छ । प्रत्येक परीक्षणमा सहभागी ३८ जना स्वास्थ्य स्वयंसेवकलाई पहिलो खोप लगाइएको थियो र तीन सातापछि उनीहरूलाई बुस्टर डोज दिइएको थियो ।
खोप परीक्षणमा १८ देखि ६० वर्षसम्मका स्वयंसेवक सहभागी थिए । उनीहरूलाई ६ सातासम्म प्रत्यक्ष निगरानीमा राखिएको र तीन साताभित्र सबैमा एन्टिबडीको विकास भएको थियो । खोपले उनीहरूमा सामान्यतः टाउको र जोर्नी दुख्ने खालका साइड इफेक्ट देखिएको जनाइएको छ ।
‘कोभिड–१९ को संक्रमण रोक्न तथा दीर्घकालीन सुरक्षा र प्रभावकारिताका लागि थप परीक्षण र निगरानी आवश्यक छ,’ प्रतिवेदनमा भनिएको छ । जर्नलका अनुसार तेस्रो चरणको परीक्षणमा विभिन्न उमेर र जोखिम समूहका ४० हजार स्वयंसेवकलाई सहभागी गराइने रुसी अधिकारीले जनाएका छन् ।
खोप निर्माणमा संलग्न एक रुसी अधिकारीले उक्त परीक्षणका लागि ३ हजारभन्दा बढी स्वयंसेवक तयार भइसकेका जनाए । रुसी स्वास्थ्यमन्त्री मिखाइल मुरास्कोले आगामी नोभेम्बरदेखि डिसेम्बरभित्र सर्वसाधारणलाई खोप दिन सुरु गरिने बताएका छन् । तर खोप बजारमा उपलब्ध गराउनुअघि थप प्रक्रिया पूरा गर्न बाँकी रहेको विज्ञहरूको भनाइ छ ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार विश्वभर हाल १ सय ७६ वटा सम्भावित खोप विकासबारे अनुसन्धान तथा परीक्षण जारी छ । संगठनका अनुसार ३४ वटा खोपबारे मानिसमा परीक्षण भइरहेको छ । तीमध्ये ८ वटा तेस्रो चरणको परीक्षणमा रहेका जनाइएको छ । एजेन्सी
